Czytając ten artykuł dowiesz się na czym polega profesjonalny coaching, jak rozumiany jest coaching przez organizacje zrzeszające coachów (ICF i IC) oraz do czego powinna prowadzić praca rozwojowa w oparciu o tę metodę. Przeczytasz tu o tym dlaczego nie warto udzielać rad, szczególnie w coachingu oraz jak nawyki wpływają na nasze zachowania i myślenie. Znajdziesz tu również odpowiedzi na pytanie co jest ważne w coachingu oraz dlaczego uważam, że jest to świetne narzędzie do poprawy jakości swojego życia.
Coaching - na czym polega?
Coaching to od wielu lat popularna metoda rozwoju osobistego dla klientów indywidualnych, biznesowych, grup i zespołów. Wywodzi się ze sportu, a swoją skuteczność i przydatność udowodniła na wiele sposobów, zarówno w biznesie, jak i w użyteczności w sprawach osobistych. Jest często wybieraną metodą osiągania celów i pracy rozwojowej w kierunku poprawy jakości życia w krajach europejskich, Wielkiej Brytanii, USA, Kanady czy Australii. Niestety popularność spowodowała również efekty uboczne, np. nadużywanie pojęcia, jak również samej metody. Inaczej mówiąc coaching w Polsce dorobił się również "gęby" i co jakiś pojawia się jakiś paszkwil, bazujący faktycznie na prawdziwych przykładach, jednak nie mających z dobrym i profesjonalnym coachingiem nic wspólnego. W tym wpisie chciałbym pokazać coaching z tej profesjonalnej i rzeczowej strony, opartej na nauce i doświadczeniach.
Więcej o mitach o coachingu znajdziesz również na moim blogu.
Coaching wspiera w rozwoju i dążeniach do poprawy jakości życia lub efektywności zawodowej. Psychoterapia leczy zaburzenia psychiczne i to jest najważniejsza różnica w tych metodach. Od szkolenia i konsultingu różni się tym, że nie daje gotowych rozwiązań. Prowadzi do celu, ale z pełną odpowiedzialnością klienta za osiągniecie założonego celu. Opiera się na relacji coachingowej.
Coaching według Izby Coachingu i International Coach Federation (ICF)
Definicji coachingu można znaleźć całkiem sporo. Polska Izba Coachingu (strona IC) określa coaching jako "metodę wspierania rozwoju realizowana w formie cyklu spotkań pomiędzy coachem a klientem, podczas których coach, poprzez aktywne słuchanie, zadawanie pytań oraz stosowanie innych specyficznych narzędzi i zadań rozwojowych, towarzyszy klientowi w wyznaczaniu ważnych dla niego celów, odnajdywaniu wewnętrznych zasobów potrzebnych do ich realizacji oraz ustalaniu i wdrażaniu planów działań. Coach wspiera klienta w odkrywaniu i efektywnym wykorzystaniu osobistego potencjału celem podnoszenia jakości jego życia."
Międzynarodowa organizacja zrzeszająca i certyfikująca coachów na całym świecie, International Coach Federation (strona ICF) określa natomiast coaching jako "metodę pozwalającą w sposób efektywny wytyczyć i osiągnąć ważne cele, podnieść satysfakcję z życia zawodowego i prywatnego, stać się bardziej świadomym liderem, managerem, czy rodzicem. W pełni wykorzystuje potencjał, kompetencje i umiejętności klienta. Identyfikuje trudności. Przygotowuje do ich pokonania. Często przekłada się na motywację i większą determinację w działaniu. ICF definiuje coaching jako towarzyszenie klientowi w kreatywnym procesie, który skłania do myślenia i inspiruje do maksymalizacji zawodowego i osobistego potencjału."
Robert Dilts, twórca piramidy poziomów logicznych, traktuje coaching jako "technikę polegającą na wyłanianiu z człowieka mocnych stron, niwelowaniu osobistych barier i słabości w drodze do celu, jak również na doskonaleniu własnego funkcjonowania w zespole. Nacisk kładziony jest na rozwiązywanie problemów dzięki stosowaniu nowych podejść i sposobów działania."
Profesjonalny i dobry coaching - co jest ważne?
Jak widać, z tych trzech definicji wyłania się dość jasny obraz profesjonalnego coachingu jako metody rozwojowej. Szczególnie ważne są poniższe wspólne dla tych definicji elementy.
Coaching to proces, czyli coś oparte na schemacie, mające swój wyraźny początek, przebieg i zakończenie. Początkiem coachingu jest zawsze potrzeba klienta, nazwanie sytuacji bieżącej i określenie stanu pożądanego (efektu). Proces coachingowy toczy się w oparciu o cele klienta.
Relacja, między coachem klientem (również zespołem), partnerska, bezpieczna i wspierająca, pozwalająca klientowi na swobodne poruszanie się w procesie zmiany, często wymagającym.
Cel i plan działania, na podstawie których opiera się proces coachingowy. Określenie celu i planu działania pozwala dążyć do czegoś, a nie od czegoś "uciekać" czy "unikać". Według badań, to pozytywnie określone dążenie wpływa korzystniej na naszą motywację i determinację do działania.
Użyteczność i realność, coaching powinien być dla klienta przydatny, czyli ma pomagać osiągać to z czym klient przyszedł lub określić to czego rzeczywiści chce, w oparciu o realne możliwości wynikające z posiadanych lub możliwych do zdobycia przez klienta zasobów. Dobry coach pokaże klientowi jego cele, z różnych perspektyw. Jeżeli koszty osiągnięcia celu są większe niż korzyści to rolą coacha jest pokazanie tego klientowi. Wbrew różnych mitom i wyobrażeniom, coaching jest metodą mocno osadzoną w rzeczywistości, trzymającą się założeń i standardów.
Trening i eksperyment to esencja pracy coachingowej. Nie ma innej drogi do sprawdzenia czy to o czym mówimy i jak myślimy o sobie i otoczeniu, sprawdzi się w rzeczywistości. Jeśli nazbieraliśmy sporo kropek, to teraz potrzebujemy je połączyć i stworzyć mapę, która pozwoli nam się poruszać w otoczeniu z wykorzystaniem nowych umiejętności. Im więcej będziemy trenować to co dla nas nowe, tym szybciej stanie się to naszym standardem. Podobnie jest z tym co myślimy np. o sobie. Tu również potrzebujemy nauczyć się myśleć inaczej, jeśli stare nam nie sprzyja.
Coaching to trening - siła nawyku
Nie będzie niczym nowym jeżeli napiszę, że ludzkie zachowania są nawykami, budowanymi przez lata, wytrenowanymi do perfekcji odruchami lub bardziej złożonymi zestawami reakcji i w konsekwencji działań. W taki sposób uczymy się i poruszamy w rzeczywistości. Najpierw coś jest dla nas nowe, nieznane i nie potrafimy tego zrobić, później pod wpływem treningu, prób i błędów, staje się możliwe do wykonania, trudne, ale jednak. Wreszcie na końcu robimy coś bez większego zastanowienia, wydaje się nam wręcz dziwne, że kiedyś mogliśmy czegoś nie umieć. Wystarczy przypomnieć sobie naukę jazdy rowerem czy samochodem. Podobnie jest ze zmianą przekonań, sposobów myślenia o sobie i otoczeniu, natężeniem reakcji emocjonalnych i działania pod ich wpływem. To również możemy zmieniać i trenować nowe zachowania, czyli nabywać i utrwalać nowe nawyki, zastępując nimi stare. Nie zawsze nawyki są dla nas korzystne, ale zawsze mają jakąś funkcję, często obronną, nawet jeśli bywają szkodliwe dla naszego zdrowia psychicznego i fizycznego.
Więcej o nawykach znajdziesz we wpisie "Jak skutecznie zmieniać nawyki?"
Coach biznesowy lub osobisty pokazuje klientowi jakie nawyki (również nawyki myślowe) mogą przeszkadzać w osiąganiu zamierzonych celów i ograniczać korzystanie z własnego potencjału, wyjaśnia również na czym może polegać praca coachingowa w odniesieniu do zmiany nawyków, uczenia się nowych zachowań. Nawyku do końca zlikwidować się nie da, a żeby go "wyłączyć" potrzebujemy zbudować nowe zachowanie czy myślenie, również ciekawe i ważne dla nas.
Stąd niezwykle ważny jest temat motywacji, który w dobrym coachingu zajmuje sporo miejsca, jak również poszerzenie świadomości w kontekście realizowania istotnych dla nas życiowych wartości.
Coach Wrocław - nie udzielam rad!
Szczerze mówiąc, radzenie jest fajne, serio! Pokazuje naszą mądrość i doświadczenie, czyni nas ekspertem w oczach innych, szczególnie jeśli faktycznie tak jest, perspektywa bardzo kusząca. Inna kategoria to radzenie w stylu "nie znam się to się wypowiem", ale nie o tym ten wpis. Warto jednak pamiętać, że radzenie nie ma nic wspólnego z empatią, nie jest aktywną pomocą, ani wsparciem. Chyba, że ktoś wyraźnie nas o to prosi, a my czujemy się w czymś mocni. Tak czy inaczej radząc bierzemy na siebie sporą część odpowiedzialności za kogoś, bo przecież obdarowany radą może wrócić do nas z feedbackiem: "zrobiłem, jak powiedziałeś, nie udało mi się", i co wtedy? No właśnie, wtedy to nasza odpowiedzialność, bo źle poradziliśmy. Także z radami ostrożnie, ale wracając do tematu dobrego coachingu - coach nie radzi i tu stawiamy kropkę. Zresztą terapeuta raczej też nie powinien, bo zasada jest ta sama, czyli dawanie rad = branie odpowiedzialności i kontroli.
Odpowiedzialność za proces, wybór rozwiązań i podejmowanie decyzji jest po stronie klienta coachingu. Rolą dobrego coacha jest stworzenie takich warunków, żeby klient mógł się do tej decyzji zbliżyć i w końcu ją podjąć.
Więcej o zasadach dobrego coachingu znajdziesz na blogu we wpisie: 10 zasad dobrego coachingu.
Coaching jako trening umiejętności - dlaczego akurat ta metoda?
Miałem okazję korzystać z wielu różnych metodach rozwojowych. Korzystałem z coachingu, superwizji, mentoringu, terapii indywidualnej i grupowej (tak, to ważne, żeby coach i psychoterapeuta był w miarę poukładany z samym sobą), terapii szkoleniowej w trakcie kursu psychoterapii, warsztatów rozwoju osobistego we Wrocławiu i nie tylko, no i oczywiście różnych szkoleń. Osobiście coaching uważam za jedną z ciekawszych metod rozwoju osobistego i nie tylko dlatego, że sam coaching oferuję. Nie jest to oczywiście metoda na wszystkie okoliczności, bo czasem potrzebujemy sięgnąć głębiej w przeszłość i sprawdzić co stamtąd nas blokuje, jakie wzorce i przekonania, może traumy.
Robię coaching i wierzę w coaching nie tylko dlatego, że pomógł mi pójść w kierunku, do którego wcześniej brakowało mi odwagi, ale również dlatego, że jest to świetna metoda mocno osadzona w nauce, a jednocześnie pozwalająca na eksplorowanie świata własnych motywacji i przekonań, uczenia się nowych zachowań i weryfikowania naszych poczynań z kimś nam sprzyjającym, czyli coachem.
Skuteczny coaching - jak w sporcie!
Lubię sport i aktywność, lubię sięgać do sportu jako punktu odniesienia i porównywać sport z pracą rozwojową. Żeby ukończyć maraton potrzebujemy przygotować się do tego na wielu różnych płaszczyznach. Żeby ukończyć maraton bez kontuzji i wycieńczenia, potrzebujemy zrobić trochę więcej. Żeby zająć miejsce w połowie tabeli wyników, potrzebujemy wzmocnić te wszystkie działania, dodać nowe, coraz trudniejsze i bardziej wymagające. Żeby wygrać maraton, potrzebujemy poświęcić większość naszego czasu i jeszcze znaleźć unikalne sposoby przygotowania. W każdym razie nie ważne co wymyślimy, ile pieniędzy w to włożymy i jakiej klasy trenera zatrudnimy, na końcu przebiec musimy ten maraton sami. Którą opcję wybierzemy zależy oczywiście od naszych indywidualnych potrzeb. Dla mnie może wystarczyć ukończenie bez kontuzji, dla kogoś innego musi to być miejsce top 10.
Teraz umówmy się na chwilę, że nasze życie to właśnie taki maraton. To z jakiego wsparcia będziemy korzystać w trakcie, będzie w dużej części wpływać na komfort naszego "biegu". Czy będzie to start okupiony dużym cierpieniem czy też wymagający i trudny bieg, ale pełny wzlotów i pozytywnej motywacji, z zatrzymaniem kiedy jest to potrzebne? Czy będziemy potrafili wyczuć nasze kontuzje lub wrażliwe miejsca i właściwie się nimi zaopiekować? Czy będziemy słuchać siebie i sygnałów mówiących nam "zwolnij" albo "to nie ta droga"? To wszystko na szczęście zależy od nas i naszego nastawienia.
Umów się na coaching lub bezpłatną konsultację, jeżeli jest to coś czego potrzebujesz, żeby zrobić kolejny krok w stronę zmiany!
Więcej o moich metodach pracy znajdziesz w zakładce FAQ